‘Sociaal ondernemers pikken alleen het laaghangend fruit, vertrekken weer en wij sociaal professionals mogen de scherven opruimen.’ ‘Sociaal professionals maken mensen afhankelijk van hun steun, al zeggen ze van niet.’ ‘Op de werkvloer is een bestuurder nog nooit geweest, ze bepalen alles vanaf het hoofdkantoor.’ ‘En actieve bewoners zijn zo eigenwijs te denken alles zelf te kunnen.’
Als de deelnemers worden uitgedaagd kost het weinig moeite om verwijten en vooroordelen naar elkaars hoofd te gooien. En dat is ook hoe het debat in blogs, op social media en in de samenleving wordt gevoerd. LSA vond het tijd om een brug te vormen. We gooien het gesprek open en brengen alle partijen met elkaar in contact. Wat zou ik doen als ik jou was?
Praat met ons
LSA, Sociaal Werk Nederland en Movisie faciliteerden het eerste gesprek tussen opiniemakers, bestuurders, welzijnswerkers, actieve bewoners en sociaal ondernemers in de bijeenkomst Als ik jou was. De bijeenkomst is in Amersfoort bij het Huis van Bartels. Een voormalige kwekerij, veel groen en een pand in beheer van bewoners. In de tuin zoeken deelnemers naar mensen met dezelfde rol onder leiding van Harry van der Pol en Stefanie Schuddebeurs (vanbinnenuit). “Alle verschillende rollen bij een eigen parasol en de welzijnswerkers bij het kippenhok,” legt Stefanie uit. Volgens sommigen een geschikte plaats voor de welzijnswerkers. Deze en nog veel meer vooroordelen zijn bespreekbaar. Wat zeggen we over elkaar? Welke negatieve oordelen heb je over een van de andere groepen? De welzijnswerkers zitten er goed in. “Bestuurders leggen ons van bovenaf alles op zonder met ons te overleggen.” “Laat staan met ons!” voegen de actieve bewoners toe. De bestuurders reageren hierop. Wat doet dit met hen?
Geen debat maar een zoektocht
Elkaars vooroordelen en reacties zijn verhelderend. Het helpt niet om elkaar te blijven zien als concurrenten of tegenpolen. Geen twitterdebatten meer met pleidooien voor de een en gemopper op de ander, maar een oprechte zoektocht naar de gezamenlijke opgave en elkaars bijdrage. Voor deze manier van samenwerking is het nodig om je in de ander te verplaatsen. Dat is een voorwaarde om te begrijpen waarmee die ander bezig is. Volgens Harry hebben we allemaal aanleg om ons in elkaar te verplaatsen. En daar bestaat een methodiek voor: Korczakken.
De methodiek is vernoemd naar de Poolse kinderarts Janusz Korczak die in 1912 een weeshuis startte. Als een medewerker gefrustreerd beschrijft waarom het zo echt niet langer kan met een van de kinderen, reageert Korczak na een minutenlang zwijgen met: “Ik ben 10 jaar … Mijn ouders leven niet meer … Ik woon hier wel, maar ik voel me hier helemaal niet thuis … Ik ben bang en voel me alleen … En ook hopeloos … Het lijkt alsof niemand mij begrijpt … Waar kan ik heen?” Deze opsomming van feiten maakt dat de medewerker zich verplaatst in het weeskind en hem beter begrijpt.
Jij bent
In tweetallen verplaatsen deelnemers zich in iemand in het sociale domein waar zij een moeilijke relatie mee hebben. De een vertelt zo veel mogelijk feiten over diegene: geslacht, leeftijd, functie, karakter. Deze feiten worden door de luisteraar voorgelezen met daarvoor de woorden “jij bent”. Vanuit die rol beantwoordt de verteller vragen zoals hoe voel je je en wat heb je nodig?
Dat brengt inzicht. De ander is ook maar een mens met zijn onzekerheden. “Door me in hem te verplaatsen, word ik milder,” beschrijft een van de deelnemers. “Ik kan hem beter begrijpen.” Anderen vinden het confronterend. “Je krijgt een spiegel voorgehouden en dat is schrikken. Ben ik dat?” Het levert ook eerste stappen op die gezet kunnen worden om de samenwerking te verbeteren of een concrete beschrijving van waar het mis gaat. Het gaat wel eens mis in de wisselende rollen. Na zich te verplaatsen in een jongen die problemen opzoekt, zegt een van de sociaal werkers: “in mijn rol als jongerenwerker heb ik moeite met hem, maar als mezelf, gewoon op straat heb ik dat niet.”
Betere samenwerking
In een World Café worden discussies gevoerd over verschillende vragen. Het gaat over dromen van de perfecte samenwerking in het sociale domein. Waarin volgens sommigen geld en aanbestedingen geen rol meer moeten spelen omdat we allemaal hetzelfde doel hebben. Er is discussie over het woord ‘ondersteunen’. Is het ondersteunen van bewoners betuttelend of laat het juist een wil tot samenwerking zien? Net als over het ‘betrekken van bewoners’. Is het belangrijk om elke wijkbewoner bij het initiatief te laten horen of is het belangrijk om hen zelf die keuze te laten maken?
Als ik jou was geeft nieuwe inzichten en begrip voor elkaars rollen. Vooroordelen worden besproken en dat creëert ruimte voor een betere samenwerking. Niet het benadrukken van de professionaliteit van de een of het opeisen van de regie bij de ander. Het gesprek en deze samenwerking zijn belangrijk. Rollen veranderen, vervagen en wisselen maar we zijn samen verantwoordelijk voor onze buurt. En we laten het sociale domein toch niet instorten!
BewonersAgenda 